
سیدحسین آقاسید مرتضی: معاون سیاسی وزارت امور خارجه و رئیس هیئت مذاکرهکننده جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در پنجمین دور مذاکرات برجام، عازم وین شد. دور پنجم مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ درباره شیوه اجرای کامل و مؤثر برجام از روز سهشنبه در شهر وین آغاز خواهد شد. این نشست در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارتخانههای امورخارجه ایران و گروه ۱+۴ برگزار خواهد شد. شرکتکنندگان قرار است به رایزنیها پیرامون بازگشت محتمل به برجام و اطمینان از اجرای کامل و مؤثر این توافق ادامه دهند. مشخصاً گفتوگوهای فنی وین پیشرفتهای قابلتوجهی صورت گرفته و به نظر میرسد تفاهم در دسترس است و آنچه هم باقیمانده براساس دستورالعملهای اعلامی به وزارت خارجه، باید مورد دقت و پیگیری قرار گیرد. در این میان اروپاییها و آمریکاییها فراموش نکنند که اگر برجام امروز زنده است این موضوع به خاطر صبر راهبردی ایران است و ایران آنچه را که برای اعتمادسازی نیاز بوده است، انجام داده است و این طرفهای مقابل بودهاند که به صورت پیدرپی اقدامات تنشزا را در دستور کار قرار دادهاند. یکی از ابزارهای آنها در این راه متوسل شدن به مکانیزم ماشه بوده است که با بهانه کردن موارد واهی و کوچک به واسطه این اهرم ایران را به صورت مداوم تهدید میکردند درحالیکه فعالیتهای هستهای ایران بارها و بارها از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأیید شده است و بیسابقهترین نظارتها در طول تاریخ در خصوص برنامه هستهای ایران انجام شده است. مکانیزم ماشه به همان سازوکاری گفته میشود که دولت ترامپ تلاش کرد از طریق آن شش قطعنامه سابق شورای امنیت علیه ایران را وضع کند اما با مخالفت دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ناکام ماند. این قسمت از برجام مشخصاً آن موردی است که اگر قرار باشد ایران در شرایطی برابر به آن بازگردد مورد بازبینی قرار گیرد تا هر روز به نحوی کشور ایران در عرصه سیاسی تهدید نشود. برخی در این میان مدعی هستند که در حال حاضر امکان رسیدگی به مکانیزم ماشه در مذاکرات وین وجود ندارد زیرا صرفاً همان مواردی در وین مطرح و بر سر آنها گفتوگو میشود که در برجام اولیه بود و قرار نیست تغییری دران ایجاد شود.
اگر این صحبت نیز صحت داشته باشد مشخصاً چشماندازی در خصوص آینده این گفتوگوها ترسیم خواهد شد که ایران میتواند حذف مکانیزم ماشه را در آن برهه زمانی در دستور کار قرار دهد و بر آن پافشاری کند زیرا عملاً به یک گیوتیمی تبدیل شده است که به صورت آماده بر فراز گردن ما قرار گرفته است و آنها به هر بهانهای با استفاده از این ابزار و در کنار آن آغاز یک جنگ تبلیغاتی گسترده علیه ایران میتوانند یک اجماع جهانی علیه ایران به وجود آورند. این امر زمانی خطرناکتر میشود که عملاً شاهد هستیم در این روزها مواضع دولت آمریکا و اروپا نزدیک شده است و با توجه به سابقهای که دارند در هر لحظه ممکن است که اقدامی علیه ایران در عرصه سیاسی انجام دهند. اگر آمریکا به برجام بازگردد و ساختارهای تحریم باقی ماند و درباره بازگشتناپذیری تحریمها تضمین گرفته نشود و ضمانتی درباره عدم وضع تحریمهای جدید گرفته نشود قطعاً آمریکاییها پس از بازگشت به برجام به بهانههای مختلف تلاش خواهند کرد مکانیزم ماشه را فعال کنند که وضعیت ما را از شرایط فعلی بدتر خواهد شد. یادمان نرود که جو بایدن در سال ۲۰۰۵ و در دوران سناتوری خود، از تمایلش برای تغییر نظام در ایران گفته بود. بایدن در یک مصاحبه در همان سال گفته بود که به نظر میرسد که برای کنترل کردن ایران باید با آنها سروکار داشته باشیم. مذاکرات بسیار بسیار سخت است اما باید وارد بازی شویم.